GrabiÄąÂ„ski Nowele

[ Pobierz caĹ‚oĹ›Ä‡ w formacie PDF ]

zatraciły wyrazistoSć linii. Tylko fontanny dwie wieczyste łzawiły cicho, roniąc wodę z mar-
murowych mis na pęcze rĂłż bogatych, czerwonych. Tylko muskularny tryton po lewej stronie
wciąż wyciągał tym samym gestem rękę na powitanie ku gibkiej dziwożonie, co wychylona
z marmurowej cysterny po tamtej stronie, wabiła go od lat przynętą boskiego ciała; na prĂłż-
no - bo rozdzieliły ich żałobne cyprysy...
CałoSć sprawiała wrażenie ponurej samotni, opuszczonej od dłuższego czasu przez ludzi, izo-
lowanej od sąsiednich budynkĂłw. Willa zamykała ulicę; poza nią nie było już ani jednego
domu; kładły się tylko szerokimi pasmami łęgi, płożyły pola, ugory, z dala czerniały zimą,
rdzewiały jesienią bukowe lasy...
W seledynowej willi nie mieszkał nikt od szeregu lat. WłaSciciel, jakiS majętny arystokrata,
wyjechał od dawna za granicę, pozostawiając dom bez opieki.
Więc stał zaniedbany w poSrodku wybujałego ogrodu, trawiony niszczycielską pracą deszczu,
kruszony zjadliwoScią wiatrĂłw i zimowych zamieci.
Posępny urok, jaki wiał od tego zacisza, dziwnie pociągał duszę WrzeSmiana. Willa była dlań
plastycznym symbolem nastroju, ktĂłrym tchnęła jego twĂłrczoSć - wpatrzony w nią, czuł się
jakby u siebie.
Toteż całe godziny spędzał przy oknie i oparty o ramę, zapuszczał zamySlone spojrzenie
w stronę smutnego domu. Zwłaszcza w noce miesięczne lubiał obserwować bajeczne efekty
wywoływane we fantastycznej ustroni przez Swiatło księżyca. Już to noc zdała się być wła-
Sciwym jej żywiołem. Za dnia willa jakby drętwiała w martwym uSpieniu; cały czar ukryty
w jej tajemniczym wnętrzu występował w pełni dopiero po zachodzie słońca. Wtedy dom
ożywiał się; jakieS nieuchwytne drgnienie przebiegało dreszczem senną pustelnię, wstrząsało
stężałe w żałobie cyprysy, marszczyło falistą linią zwietrzałe przyczĂłłki i fryzy...
WrzeSmian patrzył i żył życiem domu. Budziły się mySli wyraxne, harmonijnie zestrojone
ze scenerią naprzeciw, rodziły patetyczne tragedie, silne jak Smierć, groxne jak przezna-
czenie - to znĂłw mżały jakieS pomysły niejasne, przyćmione jakby patyną księżycowego
posrebrza.
Każdy zakątek stał się zmysłowym odpowiednikiem fikcji, bryłowatą realizacją mySli, ktĂłre
czepiały się gzemsĂłw, wędrowały po samotnych, pustych salach, łkały na stopniach terasy.
Rozchybotane szale Snień, mgławice rojeń tułały się dżdżystą rozchwieją, błąkały wzdłuż
Scian, niepewne ostoi. Lecz i te znalazły przystań. Podrażniona kaprySnoScią ich ruchĂłw wy-
obraxnia odtrącała je precz z pogardą, że wylękłe Sciekały mętną strugą w dużą omszałą kadx
u węgła domu i sączyły się w jej czarny kadłub senne, nudne, jak woda deszczowa w pĂłxną
jesienną szarugę. Nikłe, rdzawe mySli niedokwasy...
WrzeSmian upajał się ponurą igraszką fantazji, nadając jej tworom bieg dowolny; wedle
upodobania zmieniał ich kierunek, spędzał z widowni, za chwilę znĂłw wyczarowywał nowe
ich zastępy...
Nie przeszkadzał nikt. Odludną ulicą w odległej dzielnicy miasta nie przechodził żaden nie-
wczesny natręt, nie przerywał nastroju hałaSliwy wĂłz.
Tak przeżył ostatnich lat kilka nie zamąconych niczym zewnątrz, pełnych grozy i dziwĂłw od
wnętrza.
Aż nagle pewnego dnia zaszły w domu naprzeciw jakieS zmiany i wydrożyły gwałtownie z za-
pamiętania, ktĂłre już zaczęło przybierać ustalone nawykiem i wprawą formy.
45
Było w pogodny, lipcowy wieczĂłr. Siedząc jak zwykle przy otwartym oknie ze wspartą na
ręce głową, wodził WrzeSmian zamySlonym spojrzeniem po willi i ogrodzie. Wtem spojrzaw-
szy w jedno z okien na skrzydle, zadrżał. Przez szybę patrzyła nań uparcie blada twarz męż-
czyzny. Wzrok nieznajomego utkwiony weń nieporuszenie był groxny. Ogarnął go nieokre-
Slony lęk. Przetarł oczy, przeszedł się parę razy po pokoju i znĂłw spojrzał w okno: surowa
twarz nie znikła, wciąż wpatrzona w jego stronę.
- Czyżby już wrĂłcił właSciciel willi? - rzucił pĂłłgłosem słabe przypuszczenie.
Ponura maska w odpowiedzi skrzywiła się w dzikoironicznym uSmiechu. WrzeSmian zapu-
Scił storę i oSwietlił mieszkanie: nie mĂłgł dłużej wytrzymać wzroku.
Dla zatarcia wrażenia zatopił się w lekturze aż do pĂłłnocy. Koło dwunastej dxwignął się
znużony od książki i wiedziony przemożną pokusą, uchylił brzegu zasłony, by wyjrzeć
przez okno. I znĂłw dreszcz trwogi przejął go do koSci: blady mężczyzna stał wciąż bez
ruchu tam, za szybą na prawym skrzydle i oSwietlony jasno magnezjowym lSnieniem księ-
życa obezwładniał go wzrokiem. Zaniepokojony, zapuScił WrzeSmian z powrotem roletę
i usiłował zasnąć.
Lecz na prĂłżno; przejęta lękiem wyobraxnia nie dawała mu spokoju, dręcząc nieznoSnie.
Dopiero nad ranem zapadł w krĂłtki nerwowy sen pełen zmor i wizyj. Gdy nazajutrz koło
południa obudził się z zawrotem głowy, pierwszą mySlą było spojrzeć w okna willi. Ode-
tchnął: uparta twarz znikła.
Przez cały dzień był spokĂłj. Lecz nad wieczorem ujrzał za szybą na pierwszym piętrze wle-
pioną w siebie maskę jakiejS kobiety, rozwiane włosy okalały twarz przekwitłą już, ze Slada-
mi wielkiej niegdyS pięknoSci, twarz obłąkaną, z para błędnych, zawziętych oczu. I ona pa-
trzyła nań poprzez szaleństwo xrenic surowym wzrokiem towarzysza ze skrzydła prawego.
Oboje zdawali się nic nie wiedzieć o swej wspĂłłbytnoSci w dziwnym domu. Łączył ich tylko
gest groxby zwrĂłcony ku WrzeSmianowi...
I znĂłw po bezsennej nocy, przerywanej wypatrywaniem przeSladowcĂłw, nastał dzień wolny
od maszkar. Lecz kiedy już mrok wchodził w tajne zmowy z nocą, wykwitła w trzecim z rzę-
du oknie nowa postać, by nie ustąpić aż do rana. Tak w przeciągu paru dni zapełniły się
wszystkie okna willi złowieszczymi twarzami. Spoza każdej szyby wyglądały jakieS oczy
rozpaczne, czyjeS owale przeorane bĂłlem lub obłędem. Dom patrzał nań oczyma maniakĂłw,
grymasem szaleńcĂłw, szczerzył się ku niemu Smiechem opętanych. Nikogo z tych ludzi ni-
gdy dotąd w życiu swoim nie widział, a jednak wszyscy byli mu jakby skądS znani. Lecz skąd,
nie wiedział. Każdy z nich miał wyraz odmienny, lecz wszystkich jednoczył ruch groxby w je-
go stronę; widocznie uważano go tam za wspĂłlnego wroga. Przerażała ta ich nienawiSć i przy-
ciągała zarazem w magnetyczny sposĂłb. I rzecz dziwna: w najgłębszych pokładach duszy ro-
zumiał gniew ich i przyznawał mu słusznoSć.
A oni, jakby odgadując go z oddali, nabierali pewnoSci wyrazu i maski ich stawały się
z dniem każdym bezwzględniejsze.
Aż nocy jednej sierpniowej, gdy wychylony przez okno wytrzymywał krzyżujące się na nim
spojrzenia nienawistnych oczu, nagle nieruchome twarze ożywiły się; we wszystkich błysnę-
ła naraz ta sama wola. Setki chudych jak piszczele rąk podniosły się w gĂłrę ruchem rozkazu-
jącym i kilkadziesiąt bladych dłoni wykonało zgięciem palcĂłw gest znamienny...
WrzeSmian zrozumiał: wzywano go do wnętrza. Jak zahipnotyzowany przeskoczył parapet
okna, przeszedł wąski pas ulicy i przesadziwszy sztachety, począł iSć aleją ku willi...
46
Była czwarta nad ranem, pora przeddreszczy Switowych. Magnezjowe bluzgi księżyca pławi-
ły w srebrnej topieli dom, wywabiały z załomĂłw długie cienie. Droga była jasna, oSlepiająco
biała wSrĂłd żałobnych Scian krzewĂłw. Głucho, wyraxnie tętniły kroki na kamiennych płytach;
cicho szemrały fontanny, tajemniczo dżdżyły wodne łuki... Wstąpił na taras i silnie szarpnął
klamkę: drzwi ustąpiły. Szedł długim kurytarzem w dwa rzędy kolumn korynckich pod Scia-
nami. Nocny pĂłłmrok rozSwiecała gloria księżyca, ktĂłra wlewając się przez witraż u końca
krużganka, snuta zielone baSnie na porfirze posadzki...
Nagle w przechodzić wysunęła się spoza trzonu kolumny jakaS postać i poszła za nim.
Dreszcz go zdjął, lecz milcząc szedł naprzĂłd. O parę krokĂłw dalej oderwał się od wnęki [ Pobierz caĹ‚oĹ›Ä‡ w formacie PDF ]

OdnoĹ›niki