[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Do mia edzo ankaû!
Tro malfrue Kovaæík bedaûris, ke li parolperfidis sin.
Dirinte demandesploro mi uzis mal¸ustan espri-
mon. Vi ne dubas, ke la polico vidas kulpulon en çiu es-
plorata homo.
Mi konjektas, ke mia edzo timas aresti¸on.
Naiva timo.
Tial li ne kapablis veni hodiaû al la tagman¸o kaj
ankaû vespere li restos ekster la domo. Do tamen restos
nur ni du solaj.
Verdire mi venis ne koleru pri mi por senkulpigi
min.
Çu ankaû vin oni arestos?
Ho, Míla, vi arestigus nin çiujn. Mi interkonsentis pri
kunveno je la dua horo kun docento xafaæík en la biolo-
gia instituto sur la Karlo-placo.
Çu en la instituto, kiun frekventis Vaôek?
Tute ¸uste; mi supozis, ke mi havas sufiçajn sciojn en
172
MI EN LI
eLIBRO
certaj aferoj, sed multon mi devos lerni ankoraû. Mi eç
ne imagis, kion oni faras jam en Praha. Mi konjektas,
kiel grandan tamburon uzus fremdlando por diskonigi
sian inventon. Kaj ni? Sed finfine, granda tamburo ne
devas esti çiam oportuna. Tamen en kiaj cirkonstancoj
oni laboras çe ni!
Oni opinias esti veninta en domon de la dekdua jar-
cento. Tagmeze en la koridoroj ÿajnas esti nokto. Sen
lumo oni timu serçi laborejon. Verdire oni eç ne trovus
¸in. Kaj tio eç en la tria eta¸o.
Çi tie en çambretoj de nesuferebla atmosfero elÿpru-
cas pensoj kaj evoluas laboro, kiu iam ekmovos eble la
vivon de milionoj.
Pro malgrandaj ejoj estas necese ripeti prelegojn,
kiujn frekventas proksimume sescent aûskultantoj. Es-
tas efektive miregige, en kiaj kondiçoj oni devas science
labori çe ni. Mi ripetas, ke temas pri laboroj de tutmon-
da signifo. Sed niaj scienculoj estis çiam modestaj, zor-
gante pli multe pri sia scienco, ol pri reklamo. Sed bona
ejo kaj konvenaj laborkondiçoj certe ne estas personaj
kapricoj. Estas hontinde, kiel oni zorgas multokaze pri
scienca laboro çe ni.
Mi eksciti¸is iom, sed se vi vidus, kien mi iradas nun,
vi dirus, ke mi estas prava.
Kaj kion vi faras tie?
Al vi mi povas konfesi tion. Post la doktori¸o mi ek-
173
MI EN LI
eLIBRO
laboros kun plej granda fervoro pri problemoj, pri kiuj
okupas sin profesoro N. kaj kiujn klopodis solvi laû sia
metodo la genia Vaôek. Jes, Polavskë estis geniulo. Ni ne
atentas tion, kion la polico diros pri li.
Do tio estis efektive eksperimentoj, kion faris Va-
ôek?
Nepre! Docento xafaæík laboris kun li tiom, kiom da
siaj esploroj konfidis Polavskë al li. Sed la eksperimen-
tojn en Koôíæe li entreprenis je propra risko, çar ili supe-
ris la tiel nomatajn le¸ajn limojn. Ôafaæík rakontis al mi
multon interesan pri Polavskë, pro kies malfeliça mor-
to suferis la scienco nekompenseblan perdon eble por
multaj jaroj. Verdire estas problemo, çu unu genieco po-
vas esti anstataûigata per alia.
Sed, se hundoj ne estus disÿiregintaj Vaôekon, oni
estus malliberigintaj lin en plej proksima tempo je kel-
ke da jaroj.
Ankaû eble, pri tio ni eç ne pensis. Tio ne okazos plu.
La scienca laboro de Vaôek iris riskan vojon, sur kiu ne
sekvos lin baldaû iu alia. Doma¸e, ke el liaj eksperimen-
toj postrestis tiel malmulte.
Do tamen oni trovis ion en la budo.
Eç plej malgrandan aferon oni ne trovis, çiuj liaj en-
treprenoj okazis sub signo de genieco; li pensis pri çio,
li antaûvidis çion.
Krom rabieco de du bestoj.
174
MI EN LI
eLIBRO
Mi ne opinias same, çar unu el ili havas postsignojn,
kiujn la polico ne rimarkis; ¸i opiniis eble, ke la vundojn,
kiujn havis la hundo, faris al ¸i Polavsky defendante sin.
Ni posedas la kadavron de tiu hundo, al vi mi povas diri
tion. Docento xafaæík donis akre efikan venenon al ¸i,
kiu postlasas neniujn karakterizajn signojn kaj nur mor-
tigas. Al neniu venis la ideo, sekci la hundon, kaj oni or-
donis nur ¸ian forigon. Çi tiu por ni tre grava dokumen-
to kostis nin nur dudek kronojn, por ke la senfeligisto
liveru la kadavron al ni. Mi konjektas, ke ni faris ion pu-
nindan, sed ni ne havas tiurilatajn spertojn.
Jam supraîa trarigardo de hundo farita de xafaæík mal-
kaÿis, ke Polavskë efektivigis la eksperimenton je si
mem, afero, kiu meritas plej grandan respekton kaj es-
timon.
La eksperimento estis riska kaj ne sukcesis tiom, ke
Vaôek ne perdu la regon super la rabia besto, kiu krome
estis vundita. Sed la mortvundita Vaôek havis ankoraû
tiom da forto por forigi çiujn postsignojn de sia ekspe-
rimento. Nur poste verÿajne ekatakegis lin ambaû hun-
doj, kiam li estis malfortigita pro sangoperdo kaj ne ka-
pablis plu defendi sin. Nur la kadavro de unu hundo
estas en niaj manoj. Vaôek estis tute disÿiregita, tiel ke
dum la sekcado oni trovis nenion. Tamen docento xa-
faæík havas kelkajn supozojn, çar estis permesite al li
partopreni la sekcadon.
175
MI EN LI
eLIBRO
Hodiaû posttagmeze ni daûrigos la esplorojn. Ni po-
sedas treege valoran gvidilon: kelkajn notojn fluge skri-
bitajn de Vaôek sur kovrilo de ia publikaîo dum ia eks-
perimento çe docento xafaæík. Vaôek forgesis forigi ilin:
por ni ili povas esti gvidlumo.
Mi ne komprenas sufiçe bone. Kion do celis Vaôek?
Pramalnovan klopodon de la tuta homaro: malprok-
simigi morton. Li iris sian vojon, sed apogante sin je re-
zultoj de sciencaj esploroj kaj studoj de personoj, kiujn
vi certe konas. Çu vi ne rememoras pri eksperimentoj de
doktoro Steinach?
Aûskultu, tiun nomon diris kelkfoje Hora dum mia
malsano, çi apude, kiam li interkonsili¸is kun mia edzo.
Ankaû mi rigardas jam en la sama direkto. Tio, kion
vi diris al mi, estas tre grava, eble ke ni revenos ankoraû
al la afero.
Doktoro Steinach sendis do siajn eksperimentojn en
la mondon, nia profesoro N. iras dum jaroj la saman
vojon kaj multrilate li kompletigas la eksperimentojn de
Steinach.
La nuanco de triviala egoismo kaj diboçemo, kiujn oni
serçis en la menciitaj eksperimentoj de Steinach, estas
tute forigita de rezultoj de pliaj esploroj.
Vi ne atentis eble gazetan sciigon, ke profesoro Wil-
helm en Santiago en Çilio pruvis, ke per plijuniga ope-
racio plimulti¸is la ru¸aj sangoglobetoj t. n. eritrociloj.
176
MI EN LI
eLIBRO
Samtempe estis ege plibonigita la stato de nervçeloj. El
tio li deduktas gravan signifon por la kuracado de Ûlo-
retikaj statoj kaj de gravaj anemioj.
Mi opinias, ke Polavskë, apogante sin je esploroj de
[ Pobierz całość w formacie PDF ]