[ Pobierz całość w formacie PDF ]
na dostęp i wykorzystanie różnych kanałów informacji. Internet jako jej zródło był najczęściej
wykorzystywany przez gimnazjalistów z średnich i dużych aglomeracji (Warszawa, Zamość)
oraz zamożnych powiatów (lubiński). Podobną, choć już nie tak oczywistą, prawidłowość moż-
na wskazać w przypadku wykorzystywania informacyjnego potencjału książek i prasy.
Możemy zadać sobie pytanie, w jaki sposób kształtują się bardziej generalne wzory wykorzy-
stania poszczególnych zródeł informacji, zarówno jeśli chodzi o osobowe , jak i medialne
zródła informacji. Czy młodzi ludzie zwracający się w poszukiwaniu informacji na interesujące
ich tematy będą skłonni korzystać jednocześnie z wiedzy rówieśników jak i z Internetu czy te-
lewizji, czy da się wskazać na istnienie pewnych strategii łączenia zródeł informacji?
137
Odpowiedz na to pytanie uzyskaliśmy wykorzystując analizę czynnikową79, zastosowaną do
zmiennych opisujących odpowiedzi na pytania o korzystanie z poszczególnych kategorii zaso-
bów informacyjnych. W efekcie uzyskaliśmy trzy czynniki ukryte zmienne, zdające sprawę
z prawidłowości w zakresie wykorzystywania potencjału informacyjnego przez młodzież.
Czynnik pierwszy opisuje model korzystania z informacji, w którym jest ona czerpana głów-
nie z prasy, książek, telewizji i zwłaszcza Internetu, a także, choć w mniejszym stopniu, od
rówieśników. Możemy go określić jako zmienną promedialność , jako że pozyskiwanie infor-
macji odbywa się tu przez różne kanały medialne, zwłaszcza Internet.
Czynnik drugi to pozyskiwanie informacji przede wszystkim od rodziców i nauczycieli, przy
braku wykorzystania Internetu i niewielkim wykorzystaniu książek i prasy. Zdefiniowany został
jako zmienna prefiguratywność/tradycja .
Trzeci czynnik opisuje sytuację, gdy informacja pochodzi przede wszystkim z kręgu rówie-
śników i z Internetu przy jednoczesnym braku wykorzystania książek i prasy. Możemy go okre-
ślić jako zmienną informacja z sieci i od znajomych .
Powyższe czynniki tylko w pewnym stopniu są współzależne ze zmiennymi demograficzny-
mi. Czynnik trzeci i drugi są skorelowane z płcią prefiguratywność/tradycjonalizm z nieco
większą trafnością charakteryzuje wybory dziewcząt, a strategia informacja z sieci i od zna-
jomych chłopców.80 Trzeba tu zaznaczyć, iż strategia promedialna nie jest współzależna
z żadnymi zmiennymi demograficznymi.
Internet jest najczęściej wybieranym przez młodzież zródłem informacji. Mimo relatywnie
drogiego dostępu do sieci wydaje się, że kolejnym ekipom rządzącym w Polsce udało się za-
pewnić przynajmniej minimalny poziom uczestnictwa młodych ludzi w internetowej wymianie
informacji. W każdej z badanych szkół znajduje się pracownia komputerowa (97% wskazań),
z dostępem do Internetu (94% wskazań). Jednak z innych badań wynika, że często dostęp
do komputera, a zwłaszcza do Internetu w szkolnej pracowni bywa ograniczony, nieraz dosyć
drastycznie81. Należy tu jednak zauważyć, iż szkolna infrastruktura informatyczna jest uzupeł-
niana przez dostęp indywidualny (łącza domowe), łącza komercyjne (kawiarenki internetowe)
i możliwość korzystania z sieci w instytucjach użyteczności publicznej (biblioteki, domy kultu-
ry, świetlice, kluby itp.).
Kawiarenki internetowe, jak pamiętamy, odwiedza często lub od czasu do czasu ok. połowa
młodziezy. Występują tu wyrazne różnice pomiędzy powiatami, trudno bywać w kawiarence
internetowej, gdy takowej po prostu nie ma, z drugiej strony mieszkańcy powiatów silnie zur-
banizowanych i zamożniejszych mają inne możliwości dostępu do sieci.
Biblioteki, zarówno szkolne, jak i publiczne, są tradycyjnie postrzegane raczej jako ośrodki
propagowania wiedzy i kultury niż informacji. Sytuacja ta jednak zaczyna ulegać zmianie. Ana-
lizowane przez nas dokumenty pokazują, że coraz częściej biblioteka wyposażona w stanowi-
ska komputerowe, oferująca atrakcyjne programy edukacyjne i szkoleniowe, dająca dostęp do
79
Parametry analizy czynnikowej: braki danych redukcja pairwise, macierz rotowana, metoda rotacji
varimax. Trzy czynniki wyjaśniają w sumie 61% wariancji.
80
Odpowiednio dla czynnika drugiego R = -0,11 i dla trzeciego R=0,20 przy p=0,000.
81
Por. badania ewaluacujne programu Szkoła z klasą dla CEO, mat. wewnętrzne CEO.
138
aktualnej prasy zaczyna spełniać rolę centrum informacyjnego, co niekiedy nawet znajduje
swój wyraz w zmianie nazwy82. Interesujące dane pochodzą z jednej z publicznych bibliotek.
Młodzi ludzie stanowią większość klientów placówki, zwłaszcza jeśli chodzi o Internet 90%
jego użytkowników to młodzież (korzystanie z czytelni 80%; czytelnictwo prasy 50%). W In-
ternecie młodzi ludzie poszukują: informacji związanych z nauką (biologia, historia, język pol-
ski, geografia) oraz z własnymi zainteresowaniami (turystyka, sport, muzyka i.in.). Wykorzysty-
wana jest również poczta elektroniczna. Odnotowano 371 osób korzystających z Internetu (III
V 2005), przeciętny czas połączenia ok. 1 godziny.
Nasycenie obiektami związanymi z dostępem do informacji, takimi jak pracownie kompute-
rowe w szkołach, biblioteki czy kawiarenki internetowe, wydaje się być wystarczające. Odpowia-
dając na pytanie, jakiego rodzaju obiekt (miejsce) jest najbardziej potrzebny młodzieży w danej
miejscowości, zaledwie 4% respondentów wymieniło bibliotekę, a 6% kafejkę internetową.
Kolejne ważkie zagadnienie to przekazywanie informacji na linii władze lokalne wszyscy
potencjalnie zainteresowani inicjatywami na rzecz młodzieży.
Tab. 79. Wykorzystywane zródła informacji o działaniach władz lokalnych na rzecz
młodzieży, w %.
yródło informacji Młodzież Dorośli
od znajomych 56 41
z lokalnej prasy 48 70
z plakatu/obwieszczenia/ulotki 41 51
przez szkołę 38 55
z lokalnego radia 23 24
z innego zródła, 8 60
nie dotyczy (nie dowiadujÄ™ siÄ™ tego) 16 bd
Charakterystyka odbioru informacji o działaniach na rzecz młodzieży jest nieco odmienna
wśród młodych i dorosłych respondentów. Ci drudzy korzystają z większej ilości zródeł infor-
macji. Przewagę ma w tym przypadku prasa lokalna, wskazana przez 70% respondentów. Do-
rośli chętnie korzystają również z innych zródeł (60%). Jak możemy przypuszczać, są to bez-
pośrednie kontakty z przedstawicielami lokalnych władz (nie zaliczanymi jednak do kategorii
[ Pobierz całość w formacie PDF ]